Europejska Agencja Środowiska opublikowała niedawno szereg interaktywnych map ukazujących zagrożenia dla miast wynikające ze zmian klimatu, a także ich zdolność reagowania na te zmiany.
Trzy czwarte Europejczyków to mieszkańcy miast. Tymczasem zmiany klimatu będą postępować i coraz silniej będzie zaznaczał się ich wpływ na życie ludzi, zwłaszcza w dużych miastach. Zestaw map dostępnych na europejskiej platformie Climate-Adapt ma dostarczyć niezbędnych informacji zainteresowanym stronom na poziomie krajowym i unijnym i pomóc im już dziś lepiej zarządzać ryzykiem. Niemniej twórcy map podkreślają, że tak naprawdę potrzeba dużo więcej lokalnych informacji, a wskaźniki powinny być na dziś uważane tylko za klucz do dobrego zrozumienia wrażliwości miast. Użytkownicy tego internetowego narzędzia są więc zachęcani do wprowadzania kolejnych danych poprzez sekcję „Explore further”.
Cztery rodzaje zagrożeń i poziom wrażliwości miast
Na mapach zaznaczono miejsca, które są (i będą) narażone na cztery rodzaje zagrożeń: fale upałów, niedobór wody i susze, powodzie oraz pożary lasów. Dodatkowo ukazano tu, za pomocą różnych parametrów, zdolność odpowiedzi miast na wspomniane zagrożenia.
Aby pokazać, jak złożony jest wpływ zmian klimatu na życie ludzi, posłużono się trzema rodzajami wskaźników. Są to wskaźniki obrazujące poziom narażenia naskutki zmian klimatycznych, ponadto wskaźniki wrażliwości oparte o dane dotyczące ludności, planowania przestrzennego i warunków fizycznych. Trzeci rodzaj wskaźników to te określające zdolności reagowania miast. Zawierają informacje o ich cechach mogących pomóc zmniejszyć lub przezwyciężyć skutki zmian klimatycznych. Przykładowo – wyższy odsetek seniorów oznacza większą wrażliwość na naturalne zagrożenia i mniejszą zdolność reagowania, większa ilość terenów zielonych i stopień ich koncentracji wpływa na wrażliwość na upały czy lokalne podtopienia.
Przewidywane zmiany w długości okresów suchych w Europie
Negatywne zjawiska będą zwiększać swój zasięg
Fale upałów były w ciągu ostatnich dziesięcioleci bardzo istotną przyczyną zgonów w Europie. W ciągu czterech letnich miesięcy 2003 roku śmierć na skutek upałów poniosło nawet 70 tys. mieszkańców środkowej i zachodniej Europy. Autorzy interaktywnych map przewidują, że upały będą w przyszłości dotykać także pozostałą część kontynentu. Upały w miastach są bardziej dotkliwe ze względu na efekt miejskiej wyspy ciepła. Polega on na tym, że duże ilości ciepła zgromadzone w mieście w ciągu dnia, w nocy uwalniane są do atmosfery wolniej niż na terenach pozamiejskich z uwagi na zwiększoną pojemność cieplną sztucznych powierzchni.
Związek z upałami mają także zmniejszające się zasoby wodne w Europie. Wpływ na ten stan rzeczy ma rozrost populacji, zwiększająca się konsumpcja oraz sposób użytkowania gruntów. Problem oczywiście nasila się w związku ze zmianami klimatu i najbardziej dotyka w okresie letnim miast w południowej i wschodniej Europie, choć także niektórych położonych w zachodniej części kontynentu. Zdaniem ekspertów zjawisko niedoboru wody będzie się pogłębiać i dotrze również na północne krańce Europy.
W Europie na tle innych naturalnych zagrożeń największe straty gospodarcze powodują powodzie i nawałnice. W coraz cieplejszym klimacie nasila się obieg wody, więc ryzyko wylania rzek w wielu obszarach Europy Zachodniej i Środkowo-Wschodniej będzie rosło. Miejskie podtopienia mają zaś być obserwowane w szczególności w zachodniej i północnej Europie; wzrośnie też skala powodzi w strefie wybrzeża.
Także pożary będą w coraz większym stopniu dotykać siedzib ludzkich i towarzyszącej im infrastruktury. Głównie na obszarach śródziemnomorskich, choć nie tylko – będzie ich coraz więcej z powodu wzrostu temperatury powietrza, fal upałów i coraz dłuższych okresów suchych, przy jednoczesnym zmniejszeniu opadów latem.
Ewa Szekalska
źródło: dziennik internetowy teraz-srodowisko.pl
fotografia tytułowa: Pawel Kabański, flickr.com (CC BY-SA 2.0)